Platyna rodzima

TABLICA WŁAŚCIWOŚCI

• Nazwy: platyna rodzima

• Nazwa łacińska: platinum

• Klasyfikacja: minerał z gromady pierwiastków rodzimych, metal szlachetny

• Wzór chemiczny: Pt (platyna)

• Pochodzenie nazwy: nazwa platyna pochodzi od zdrobnienia hiszpańskiego słowa platina - sreberko, jak nazywano ją początkowo uważając za bezwartościową odmianę srebra

• Pochodzenie: na świecie: Rosja (Ural), Kanada (Sudbury), RPA, USA (Alaska), Kolumbia, Peru, Ekwador, Etiopia, Australia, Nowa Zelandia, Indonezja, Brazylia, Madagaskar, Irlandia, Portugalia, Finlandia, Francja; w Polsce: Lubin, Polkowice

• Występowanie: głównie w ultrazasadowych i zasadowych skałach magmowych, czasem w utworach okruchowych

• Znaczenie i zastosowanie: w przemyśle chemicznym (wysoka odporność cieplna i chemiczna), w przemyśle samochodowym: do produkcji katalizatorów samochodowych, w mniejszym stopniu wykorzystywany w jubilerstwie

• Układ krystalograficzny: regularny

• Wykształcenie: kryształy izometryczne, przyjmujące zazwyczaj postać sześcianu, jednak zazwyczaj występuje w formie ziaren, łusek, płytek i samorodków; czasami jako skupienia promieniste

• Twardość: 4,0-4,5 w skali Mohs'a

• Ciężar właściwy (gęstość (G): 21,4 do 21,5 g/cmз, jednak domieszki żelaza mogą spowodować jego zmniejszenie do poziomu 14,0-19,0 g/cmз

• Współczynnik załamania światła (N): brak

• Dwójłomność (D): brak

• Barwa: srebrzystobiała, rzadziej stalowoszara

• Rysa: stalowoszara, srebrzystobiała

• Połysk: metaliczny

• Przezroczystość: nieprzezroczysta

• Spójność: ciągliwa, kowalna - ale nie tak bardzo jak złoto

• Łupliwość: brak

• Przełam: haczykowaty, nierówny

• Współwystępuje z: oliwinem, piroksenem, ilmenitem, magnetytem, chromitem, spinelem chromowym, pirotynem, pentlandytem, chalkopirytem

• Podobne minerały: srebro jest bardziej miękkie, żelazo jest podatne na magnesowanie, sperrylit jest znacznie twardszy i mniej kowalny

• Inne cechy: przewodzi ciepło i elektryczność, prawie zawsze zawiera domieszki żelaza (4-11%), irydu, palladu, niklu, osmu, rutenu i rodu - wykazuje wtedy właściwości magnetyczne

Źródła